Soçi’de dostluk sınavı

Batı Kafkasya’nın küçük turistik kasabası Soçi, bugünlerde tarihi günlere ÅŸahitlik ediyor. Daha önce iki kez Rusya lideri Putin ile CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ı ağırlayan Karadeniz kıyısındaki bu kent yarın iki liderin yanı sıra Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Ruhani’nin de katılacağı Suriye’nin geleceÄŸine dair önemli bir toplantıya ev sahipliÄŸi yapacak. Gündemde Kazakistan’da yapılan Astana Zirvesi kapsamında alınan Ä°dlib’deki çatışmasızlık bölgesi olduÄŸu söylense de gerek üç ülkenin DışiÅŸleri Bakanlarının hafta sonunda Antalya’daki yaptığı toplantıda gerekse de yine üç ülkenin devlet bürokrasisinin yerel ve uluslararası medyaya açıklamalarında asıl ağırlıklı konunun PYD olacağı artık bir sır deÄŸil. 

Yüzbinlerce insanın hayatını kaybettiÄŸi, milyonlarca insanın  mülteci durumuna düştüğü, ÅŸehirlerin harabeye döndüğü Suriye iç savaşının 7’inci yılında çözüm konusunda geleneksel diplomatik iliÅŸkilerin dışına çıkarak birlikte hareket etmeye baÅŸlayan üç ülkenin ittifakının en zorlu sınavı Suriye’deki Kürtler ve PYD. Türkiye, PKK’nın uzantısı olarak gördüğü PYD’nin BM gözetimindeki Cenevre görüşmelerine katılımını engellediÄŸi gibi Astana’da Suriye sahasındaki yeni müttefiklerine çizdiÄŸi kırmızı hat yine PYD oldu. Rusya’nın PYD’yi Astana’ya çağırmasını engelleyen Ankara, Kasım ayı başında Moskova’nın Soçi’de PYD’nin de katılımıyla düzenleyeceÄŸini duyurduÄŸu Suriye Halkları Kongresi’ne (SHK) de itiraz için sesini yükseltti. AÄŸustos ayının son günlerinde Moskova’da Putin ile görüşen CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın sürpriz zirve ile Soçi’de bir araya geldiÄŸi mevkidaşıyla görüşmesinde de ana gündem SHK’ya PYD’nin davetiydi. CumhurbaÅŸkanlığı Sözcüsü Ä°brahim Kalın, ziyaret öncesinde “Asla kabul edilemez. Konu Soçi’de iki liderin gündemine gelecek” diyerek en net mesajı verdi. Rusya 18 Kasım’da yapılacağını duyurduÄŸu SHK’yı Türkiye’nin itirazları üzerine iptal etmedi fakat ‘geleceÄŸi belirsiz bir tarihe ertelemeyi’ kabul etti. Ancak Kremlin PYD parantezini yine açık tutarak “Kürtlerin katılımı konusundaki tavrımız deÄŸiÅŸmedi” demeyi de unutmadı. 

ErdoÄŸan ve Putin’in 13 Kasım’daki Soçi’deki ikinci, 2017’deki 6’ıncı görüşmesinden 10 gün sonra ise bu kez Ä°ran’ın da katılacağı bir zirvenin daha yapılacağı duyuruldu. Adres yine Soçi’ydi. Liderlerin zirvesine günler kala üst düzey bürokratlar ardından da üç ülkenin DışiÅŸleri Bakanları Antalya’da bir araya gelerek, Soçi’de masaya gelecek taslaÄŸa son ÅŸekli verdi. Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ve Ä°ran DışiÅŸleri Bakanı Cevad Zarif ile uzun bir toplantı gerçekleÅŸtiren Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu Rusya’nın planladığı Suriye Hakları Kongresi’ne Kürt grupların da davet edilmesine iliÅŸkin soruya ÅŸu yanıtı verdi: “Elbette PYD, YPG konusunda hassasiyetimiz ortadadır. Bunun, yani herhangi bir toplantıya katılmasının bizim için kabul edilemez olduÄŸunu başından beri tüm muhataplara, sadece burada toplantıya katılan ülkelere deÄŸil, Cenevre formatındaki toplantılar marjında da herkese söylemiÅŸtik. Bizim bu hassasiyetimiz devam ediyor. Tüm taraflar da üçlü zirvenin muhatabı olan Rusya ve Ä°ran da bu hassasiyetimizi çok iyi biliyor.”

Lavrov ise görüşme sonrasında yaptığı açıklamada “Kilit bütün meselelerde uzlaÅŸma saÄŸladık” dedi. Lavrov, PYD sorusuna ise “O konuyu da gürüştük.  Detaylara giremem. Bazı önerilerimiz oldu. Bunu liderlere ileteceÄŸiz. Son kararı Soçi’de liderler verecek” diyerek ülkesinin net tavrını açıklamadı ancak dün Azerbaycan’daki temaslarında konuyla ilgili soruya verdiÄŸi “Kongreye kimin davet edileceÄŸine gelince ise biz bu konuda, BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyinin kararına, Cenevre’de alınan karara, Astana sürecinde kabul edilen karara göre hareket edeceÄŸiz, Suriye Halkları Kongresi’nde Suriye toplumunun tüm kesimleri en kapsayıcı ÅŸekilde temsil edilmelidir” yanıtla Soçi’deki liderler zirvesinde Rusya’nın pozisyonunu koruduÄŸu mesajını dile getirdi. Lavrov’dan bu açıklama gelmeden saatler önce ise Kremlin’den de benzer bir açıklama yapıldı. Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy UÅŸakov, Rus medyasına yaptığı açıklamada ‘SHK’ya Kürt grupların katılımı konusunun’ CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin ve Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani’nin katılımıyla Soçi’de düzenlenecek zirvede ele alınacağını duyurdu. UÅŸakov, kongre görüşmelerine iliÅŸkin takvimin henüz netleÅŸmediÄŸini belirtti. 

TAHRAN RENGÄ°NÄ° BELLÄ° ETMÄ°YOR

Suriye’de çözüm konusundaki ittifak kuran üç ülkeden Soçi zirvesinde rengini en az belli eden baÅŸkent ise Tahran. Ä°ran, teknik olarak konuyla ilgili herhangi olumlu veya olumsuz bir açıklama yapmazken, bu konudaki tavrını açıklamaktan uzak duruyor.  Antalya toplantısının ardından meseleye girmekten kaçınan Zarif’in gündemi ise baÅŸkaydı: Suudi Arabistan. Toplantının ardından sosyal medya hesabından Ä°ngilizce olarak paylaÅŸtığı mesajında, Türkiye Rusya ve Ä°ran’ın Suriye’de ‘barış için uÄŸraşırken’ Suudi Arabistan’ı ise istikrarsızlık peÅŸinde koÅŸmakla suçladı.

kaynak: Karar